İran, Hazar Denizi’nde askeri ve stratejik üstünlük kazanmaya yönelik olarak, Hazar Denizi kıyısındaki Gilan şehrini silahlandırmaya başladı. İran Devlet Başkanı Mahmut Ahmedicad, Hazar Denizi’nin güneyinde stratejik bir ada yapılması amacını taşıyan projeyi desteklerken, projenin başına Muhammed Forsat isimli bir mühendis getirildi.

Ülkenin kuzey sınırında yer alması ve 7 yılda bitirilmesi düşünülen proje çerçevesinde, Hazar’da 9 milyon metrekare alanda çalışmalar yapılacak. Bunun için öncelikle 60 milyon metreküp kumun taşınması planlanıyor. İran, 1921 ve 1940 yıllarında, Sovyetler Birliği ile imzaladığı anlaşmalar gereğince, bu denizdeki payını % 50 olarak benimsemekte, her ne kadar % 20’lik paya ikna olmuş gibi görünse de, özellikle ABD’nin etkinliğini engellemek amacıyla buna razı olamamaktadır.

Dünyanın en büyük gölü olan Hazar Denizi, büyük petrol ve doğalgaz kaynaklarına sahip olması bakımından en önemli stratejik bölgelerden birinde yer almaktadır. 376.500 kilometrekarelik yüzölçümü ile Rusya, İran, Azerbaycan, Türkmenistan ve Kazakistan ile sınırı bulunan Hazar Denizi, her dönemde ABD’nin ilgi odağı haline gelmiştir. Hazar’a kıyısı bulunan, İran ve Rusya dışındaki tüm ülkelerle askeri ve ekonomik ilişkiler kuran ABD, bir yandan İran’ı çevreleme politikasını sürdürürken, bir yandan da İran’ın bölgedeki etkinliğini kırma ve enerji kaynaklarından nasiplenme çabası içerisindedir. Bush iktidarının Kafkaslardaki politikasını değerlendiren uzmanlar, ABD´nin Kafkaslarda bir virüs gibi yayıldığına ve bu politikasının bir ucunun İran´a dayandığına dikkat çekiyor. Çünkü ABD, 2001'de Özbekistan'a birliklerini konuşlandırdıktan sonra şimdi de İran'ın kuzeyi de dahil olmak üzere askerleriyle Azerbaycan'a konuşlanıyor. Bu arada ABD’nin, 1990 yılından bu yana Kazakistan’a 3 milyar Dolardan fazla yatırım yaptığı da biliniyor. Zaman zaman da, Azerbaycan, Türkmenistan ve Kazakistan’ın, İran’ın Hazar Denizi’ndeki payının % 11’lere indirilmesi ve Hazar’ın her türlü yer altı kaynağından yoksun bölümünün İran’a verilmesine yönelik çabalarını da desteklemiştir.

İran’da yayınlanan Şark Gazetesi’nin 21 Nisan 2005 tarihli sayısında yer alan bir haberde, ABD’nin liderliğinde ve muhtemelen merkezi Azerbaycan’da olacak, en gelişmiş radar teknolojisi ile “Hazar Bahçesi” adında bir güç oluşturulacağına ilişkin bilgilere yer verilmişti. Söz konusu gücün, Hazar yatağında bulunan petrol ve doğalgazın güvenliğini koruma amaçlı olduğu kaydedilmişti.

    Tüm  bu gelişmeler nedeniyle daha temkinli ilerlemeye çalışan İranlı yetkililer  “Hazar     Denizi’nde yabancı devletlerin (ABD kastediliyor) faaliyet göstermelerine izin vermeyeceği” yönünde söylemlerini sertleştirdi. Bu söylemlere zaman zaman Rusya da katılıyor. Artık eski nüfuzunu güvence alacak kadar kendisini güçlü hissetmeyen Rusya, İran’ın bu yöndeki çabalarına destek veriyor.

Siyasi gözlemciler, İran’ın nükleer faaliyetlerinin ve ülkede hüküm süren radikal rejimin, ABD’nin, İran’ı çembere almaya yönelik politikalarını devam ettireceğinin altını çiziyor. Bu nedenle Hazar Denizi’nin hem stratejik hem de enerji kaynakları zenginliği nedeniyle ABD’nin gündeminden düşmeyeceğini belirten uzmanlar, Hazar Denizi’ndeki İran-ABD rekabetinin boyutunun artmasının Ortadoğu ve Kafkaslarda meydana gelebilecek istikrarsızlıklara zemin  hazırlayacağına dikkat çekiyor.